Kan strandzand in beton gebruikt worden?

• Geplaatst op 24 Februari 2025
• Door Betondingen

Strandzand lijkt ideaal voor beton, maar is het dat ook echt? Leer hier waarom strandzand meestal niet geschikt is voor beton en welke alternatieven wel werken

Strandzand lijkt misschien een ideale optie voor beton – het is immers overvloedig aanwezig en heeft een fijne korrelstructuur. Toch is het niet zo simpel om strandzand in beton te gebruiken. Er zijn belangrijke verschillen tussen strandzand en het soort zand dat gewoonlijk wordt gebruikt voor betonproductie. In dit artikel ontdek je waarom strandzand meestal niet geschikt is voor beton, welke uitdagingen het met zich meebrengt en of er manieren zijn om strandzand toch te gebruiken.

Waarom is zand belangrijk in beton?

Zand is een cruciaal bestanddeel van beton. Het zorgt voor de stevigheid en stabiliteit van het mengsel en voorkomt dat het beton krimpt of vervormt naarmate het uithardt. Het zand in beton moet hoekige korrels hebben, die als het ware "in elkaar grijpen" en een sterk en stabiel netwerk vormen binnen het betonmengsel. Dit zorgt voor de juiste samenhang en draagt bij aan de sterkte van het beton.

Het zand dat meestal voor beton wordt gebruikt komt uit rivieren, meren of steengroeven. Dit zand heeft een hoekige structuur en bevat doorgaans weinig zout, wat het beter geschikt maakt voor gebruik in beton.

De eigenschappen van strandzand

Strandzand verschilt op meerdere manieren van het zand dat normaal in beton wordt gebruikt. Dit zijn de belangrijkste eigenschappen van strandzand die problemen kunnen veroorzaken bij het maken van beton: 

Ronde korrelstructuur

Strandzand is door jarenlange blootstelling aan wind en water glad en rond geworden. Deze ronde korrelstructuur betekent dat de zandkorrels niet goed in elkaar haken, wat leidt tot een gebrek aan samenhang in het betonmengsel. Dit vermindert de stevigheid van het beton, omdat de ronde korrels minder frictie en stabiliteit bieden dan hoekige korrels. Hierdoor is beton met strandzand minder sterk en minder geschikt voor constructieve toepassingen.

Hoge zoutconcentratie

Een ander probleem met strandzand is dat het een hoog zoutgehalte heeft, doordat het zand constant in contact staat met zeewater. Zout in beton kan ernstige gevolgen hebben, vooral voor constructies waarin staal is verwerkt, zoals gewapend beton. Het zout in strandzand kan namelijk leiden tot corrosie van de stalen wapening in het beton, wat uiteindelijk de stabiliteit en levensduur van de constructie vermindert. Corrosie zorgt ervoor dat het staal verzwakt en het beton gaat barsten, wat gevaarlijke situaties kan opleveren.

Verontreinigingen

Strandzand bevat vaak verontreinigingen, zoals schelpresten, organisch materiaal en klei. Deze verontreinigingen beïnvloeden de kwaliteit van het beton en kunnen ervoor zorgen dat het mengsel ongelijkmatig uithardt. Bovendien kunnen organische materialen zoals stukjes hout en bladeren ontbinden binnen het beton, wat leidt tot luchtbellen en zwakke plekken.

Kun je strandzand geschikt maken voor beton?

Hoewel strandzand van nature niet geschikt is voor beton, is het in sommige gevallen mogelijk om het zand te behandelen zodat het wél bruikbaar wordt. Dit is echter een complex en vaak kostbaar proces, wat meestal niet de voorkeur heeft. Hier zijn enkele mogelijke manieren om strandzand geschikt te maken:

Zand spoelen

Het zout in strandzand kan worden verwijderd door het zand grondig te spoelen met zoet water. Dit kan meerdere keren nodig zijn om het zoutgehalte voldoende te verlagen. Hoewel deze methode werkt, vergt het spoelen van grote hoeveelheden zand een aanzienlijke hoeveelheid water en tijd, wat het proces niet erg efficiënt maakt. 

Het mengen met rivierzand of steengroevezand

In sommige gevallen kan strandzand worden gemengd met ander, hoekiger zand, zoals rivierzand, om de structuur te verbeteren. Dit vermindert de negatieve effecten van de ronde korrels. Maar zelfs dan blijft het probleem van zout en verontreinigingen bestaan, dus dit mengproces is vaak niet voldoende om strandzand geschikt te maken voor structureel beton.

Chemische behandelingen

Er bestaan chemische behandelingen die helpen om het zoutgehalte van zand te neutraliseren, maar deze zijn vaak duur en lastig op grote schaal toe te passen. Bovendien blijft het probleem van de ronde korrelstructuur bestaan, wat betekent dat de uiteindelijke kwaliteit van het beton nog steeds minder zal zijn dan bij gebruik van hoekig zand zonder zout.

Waarom strandzand meestal niet wordt gebruikt in beton

Door de bovenstaande beperkingen wordt strandzand meestal niet gebruikt in betonproductie. Het verkrijgen van geschikt bouwzand is belangrijk voor de veiligheid en duurzaamheid van constructies enhet gebruik van strandzand brengt teveel risico’s met zich mee. Rivierzand en steengroevezand zijn beter geschikt omdat ze de juiste hoekige korrels en minimale verontreinigingen hebben. Bovendien is er geen probleem met zout, wat corrosie en schade aan constructies kan veroorzaken.

Daarnaast zijn de kosten en het werk dat nodig is om strandzand geschikt te maken vaak hoger dan het gewoon aanschaffen vangeschikt zand. Daarom is het in de praktijk eenvoudiger en goedkoper om zand te halen uit rivieren of steengroeven dan om strandzand op grote schaal te gebruiken.

Alternatieven voor strandzand

Nu de vraag naar zand wereldwijd toeneemt, wordt er steeds meer gekeken naar alternatieven voor natuurlijk zand. Enkele van deze alternatieven zijn:

• Gerecycled beton: oud beton kan worden vergruisd en hergebruikt als vervanger voor traditioneel zand in nieuw beton.
• Kunstzand: kunstzand, gemaakt van gemalen steen of afvalmaterialen, is een optie voor industriële toepassingen en biedt een duurzame oplossing zonder natuurlijke zandreserves uit te putten.
• Industrieel afval: sommige soorten industrieel afval, zoals vliegas, kunnen worden gebruikt als aanvulling op beton en kunnen in bepaalde situaties zand vervangen.

Deze alternatieven worden steeds vaker toegepast en helpen om de vraag naar natuurlijk zand te verminderen, wat ook de druk op strand- en riviergebieden verlaagt.

Conclusie

Hoewel strandzand op het eerste gezicht een goede keuze lijkt, is het in de praktijk niet geschikt voor beton vanwege de ronde korrelstructuur, het hoge zoutgehalte en de aanwezigheid van verontreinigingen. Deze eigenschappen maken strandzand minder stabiel en kunnen leiden tot corrosie van gewapend beton. Daarom wordt strandzand zelden gebruikt in betonproductie enwordt er meestal gekozen voor rivierzand of steengroevezand, die betere eigenschappen hebben voor constructieve toepassingen.

Als je toch overweegt strandzand te gebruiken, is een intensief spoelproces nodig om het zout te verwijderen en kan het zand eventueel gemengd worden met ander zand. Toch blijven de beperkingen bestaan endaarom is het vaak eenvoudiger en goedkoper om geschikt bouwzand aan te schaffen.

Met de toenemende vraag naar bouwmaterialen wereldwijd, blijft de zoektocht naar duurzame alternatieven voor zand belangrijk. Gerecycled beton en kunstzand bieden hoopvolle oplossingen die helpen om natuurlijke zandreserves te beschermen en de impact op het milieu te verminderen.